Một số địa phương miễn học phí, tạm dừng thu

Trong khi nhiều địa phương vẫn coi học phí là nguồn thu chính cho giáo dục, thì cũng có nơi từng bước miễn học phí. Ngày 5/9, ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chủ trì cuộc họp bàn về các tờ trình dự thảo đề xuất hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh trung học phổ thông, giáo dục thường xuyên. Tại tờ trình dự thảo Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ học phí năm học 2022-2023, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh đã đề xuất hỗ trợ học phí cho các đối tượng như: trẻ nhà trẻ, trẻ mẫu giáo 3, 4 tuổi, học sinh THPT, học viên đang học thực tế tại các cơ sở giáo dục thường xuyên công lập và ngoài công lập được thành lập, cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật trên địa bàn tỉnh. Kinh phí hỗ trợ sẽ được trích từ nguồn ngân sách địa phương theo phân cấp ngân sách hiện hành. Trước đó, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu quyết định miễn học phí cho trẻ em 5 tuổi, học sinh tiểu học và trung học cơ sở công lập, tư thục giai đoạn 2022-2025. Dự kiến ngân sách địa phương sẽ chi hơn 568 tỷ đồng cho việc miễn học phí trong giai đoạn 2022-2025. Mức học phí dự kiến chi cho năm học 2022-2023 là hơn 110 tỷ đồng.          

Cùng với Bà Rịa - Vũng Tàu, nhiều địa phương quyết định miễn giảm học phí cho học sinh trên địa bàn. Ngày 31/8, tại kỳ họp thứ 10, Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Quảng Ninh đã thông qua nghị quyết về hỗ trợ học phí cho học sinh trên địa bàn tỉnh năm học 2022-2023. Theo đó, Quảng Ninh sẽ hỗ trợ 100% học phí công lập cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên đang học tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh. Thời gian hỗ trợ bằng số tháng học thực tế của đối tượng được hỗ trợ, nhưng không quá 9 tháng. Nguồn kinh phí thực hiện việc hỗ trợ từ ngân sách tỉnh cấp theo hình thức giao dự toán cho Sở GD-ĐT, UBND cấp huyện. Dự kiến số học sinh được hưởng chính sách là 225.374 người, kinh phí khoảng 458 tỷ đồng. Từ năm học trước, Quảng Ninh đã giảm 100% học phí cho học sinh từ mầm non, tiểu học, THCS, THPT, trường công lập và tư thục do ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Số tiền này được trích ra từ ngân sách của tỉnh.

Thành phố Đà Nẵng sẽ hỗ trợ 100% học phí trong 9 tháng của năm học 2022-2023 cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông công lập và ngoài công lập trên địa bàn. Ngoài ra, Đà Nẵng còn trích hơn 4.685 tỷ đồng để mua sách giáo khoa cho 8.438 học sinh thuộc hộ nghèo, học sinh mồ côi do Covid-19 và 4.400 học sinh thuộc hộ cận nghèo đang học tại các trường phổ thông công lập và ngoài công lập, trung tâm giáo dục thường xuyên trong năm học 2022-2023. Tại kỳ họp thứ 7 ngày 24/8, HĐND thành phố Cần Thơ đã thông qua 2 Nghị quyết về mức học phí và hỗ trợ học phí trong năm học 2022-2023. Theo đó, 100% học sinh được miễn học phí năm học tới. Nguồn hỗ trợ được chi từ ngân sách của thành phố. Dự kiến tổng kinh phí hỗ trợ là 308,943 tỷ đồng.Đây là lần đầu tiên Cần Thơ miễn toàn bộ học phí cho học sinh các cấp trên địa bàn. UBND và HĐND tỉnh Bắc Kạn đã đồng ý phương án giữ ổn định mức học phí trong năm học mới 2022-2023 theo đề xuất của Sở GD-ĐT, đồng thời miễn 100% học phí cho khoảng gần 21.000 học sinh bậc THCS. Là địa phương tiên phong trong chính sách miễn giảm học phí cho học sinh, Hải Phòng đã miễn học phí cho bậc mầm non và THCS từ năm học 2020-2021 và học sinh bậc THPT được giảm học phí từ năm học 2021-2022. Đến năm học 2022-2023, 100% học sinh các cấp được miễn học phí. Mỗi năm, thành phố trích hơn 400 tỷ đồng từ ngân sách địa phương hỗ trợ cho giáo dục.

Trong khi đó, nhiều địa phương vẫn coi học phí là nguồn thu chính cho giáo dục. Mới đây, Sở GD-ĐT Hà Nội, TP.HCM yêu cầu các trường tạm thời chưa thu học phí năm học 2022-2023 do chưa có quy định, hướng dẫn mới từ thành phố. Sở GD-ĐT Hà Nội ngày 30/8 cho biết, Sở vẫn đang phối hợp với các đơn vị liên quan báo cáo UBND thành phố trình HĐND thông qua nghị quyết này tại kỳ họp thứ 9 HĐND thành phố khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026. Kỳ họp này dự kiến diễn ra vào ngày 12-13/9. Hồi tháng 5, HĐND thành phố Hà Nội đã công bố dự thảo học phí mầm non, phổ thông công lập giai đoạn 2022-2026 với mức dự kiến tăng khoảng gấp đôi so với năm ngoái. Mức này được xây dựng dựa trên khung học phí mới của Chính phủ tại Nghị đinh 81/2021. Tương tự, Sở GD-ĐT TP.HCM cũng có văn bản hướng dẫn việc thu, sử dụng học phí và các khoản thu khác gửi UBND TP.Thủ Đức và các quận, huyện; hiệu trưởng các trường THPT công lập và các đơn vị trực thuộc Sở. Theo đó, các đơn vị tạm thời chưa thu các khoản học phí năm học 2022-2023 để chờ hướng dẫn cập nhật mức học phí từ UBND TP. Tỉnh Cà Mau cũng quyết định tạm thời chưa thu học phí đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập năm học 2022-2023... Các địa phương còn lại sẽ áp dụng khung học phí năm học mới 2022-2023 theo quy định của Chính phủ.

Nơi nào có điều kiện thì triển khai trước

Trước đó tháng 7/2022, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ GD-ĐT đã đề xuất miễn toàn bộ học phí cho học sinh THCS trên toàn quốc, ngay từ năm học 2022-2023. Dù mới chỉ ở mức đề xuất nhưng điều đó cũng đã phần nào giúp cởi bỏ nỗi lo canh cánh của nhiều phụ huynh có con đang ở độ tuổi đến trường, để họ hy vọng sẽ không phải đóng học phí theo mức mới.

Chủ trương miễn học phí cho học sinh THCS là chủ trương nhân đạo, đặc biệt ý nghĩa đối với những gia đình thu nhập thấp. Chị Thu Hà, một phụ huynh ở Hà Nội, cho biết: “Miễn giảm được khoản nào phụ huynh mừng khoản đó. Có như vậy, phụ huynh mới giảm bớt được một phần gánh nặng khoản chi đầu năm học mới, đặc biệt với những gia đình hoàn cảnh khó khăn. Con mình 2 đứa 1 đứa lớp 10 trường công sơ sơ đã mất gần 5 triệu đồng mua đồng phục, 5 triệu tiền sách giáo khoa. Chưa kể các khoản thu ngoài học phí còn lớn hơn nhiều. Hà Nội cũng như các địa phương khác cần tiến tới miễn giảm học phí cho các cấp học, chứ không phải là ngày càng tăng lên như dự thảo mới đây...”

GS.TS Đào Trọng Thi - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - bày tỏ sự ủng hộ với đề xuất của Bộ GD-ĐT. Ông cho rằng việc miễn học phí cho cấp THCS nếu được thực hiện thì chắc chắn sẽ rất tốt và không có lý do gì để trì hoãn nữa bởi THCS là cấp phổ cập nên cần phải được miễn học phí. Tuy nhiên, ông Thi cho rằng, với đề xuất của Bộ GD-ĐT thì Bộ Tài chính cần lên tiếng. Bởi khi miễn học phí bắt buộc phải có một nguồn tài chính khá lớn, ổn định và bền vững, do không chỉ miễn trong năm học 2022-2023 mà còn cả những năm sau đó. Nếu chưa đủ điều kiện thì không nhất thiết phải phổ cập toàn quốc, địa phương nào đáp ứng được thì triển khai trước, “đừng chờ nhau nữa”.

Trước đề xuất miễn toàn bộ học phí cho học sinh THCS trên toàn quốc của Bộ GD-ĐT, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, số tiền học phí bậc THCS cũng không quá lớn: Học phí bậc THCS cả nước thu mỗi năm khoảng 2.000 tỷ đồng. Con số này, nếu chia bình quân cho 63 tỉnh, thành thì không nhiều, nhưng lại tạo tâm lý tích cực cho học sinh, phụ huynh và nhân dân cả nước./.